Coronaschulden drukken nog steeds op bedrijfsleven
Zorgen om zombies
Vijf jaar na de pandemie worstelen tienduizenden ondernemers nog altijd met de nasleep: miljarden aan coronaschuld drukken op hun balans. Nog zo'n 120.000 bedrijven zijn bezig met de aflossing ervan.
Voor sommigen een zware wellicht te zware opgave. Levensvatbaar of niet, dat is de vraag.
Tijdens de pandemie bood de overheid ruimhartige uitstelregelingen aan om ondernemers overeind te houden. Ruim 266.000 bedrijven maakten hier gebruik van. Dat leidde tot een openstaand be-drag van zo'n 20 miljard euro.
5,9 miljard schuld
Op 1 oktober 2022 startte de terugbeta-lingsregeling. In principe moeten bedrij-ven hun coronaschuld aflossen in zestig maandelijkse termijnen. Dat betekent dat de volledige schuld uiterlijk oktober 2027 voldaan moet zijn.
In het eerste kwartaal van 2025 is 900 miljoen euro afgelost, blijkt uit een up-date van de Belastingdienst. Per 1 april hebben nog 120.785 bedrijven een tota-le schuld van 5,9 miljard euro; ruim een kwart van het oorspronkelijke bedrag.
nummer 3 | juli 2025 | Driesteden business
Illustratie: Shutterstock/Pressmaster
Horeca, retail, events in de knel
Bijna 30 procent van deze ondernemers loopt achter. De grootste problemen doen zich voor in sectoren die zwaar getroffen zijn door coronamaatregelen: horeca, detailhandel, de evenementen-branche en delen van de recreatiesec-tor. Ook onder zelfstandige dienstverle-ners en kleinere productiebedrijven is er een betalingsachterstand.
Voorwaarden aanpassen
Insteek van de Belastingdienst blijft om zoveel mogelijk levensvatbare onder-nemers in de betalingsregeling te hou-den. Bedrijven die moeite hebben met de termijnbedragen kunnen onder voorwaarden vragen om terugbetaling (tijdelijk) aan te passen. Het gaat om ??n of meer van de volgende versoe-pelingen: betaling per kwartaal in plaats van per maand, het inlassen van een betaalpauze ook achteraf en het verlengen van de regeling.
Teken van zwakte?
Een openstaande coronaschuld is niet automatisch een teken van zwakte. Wel kan het duiden op onderliggende problemen. Ondernemers die hun schuld nauwelijks aflossen, kampen vaak met structurele uitdagingen zoals te lage marges, afnemende vraag of personeelskrapte.
Kwetsbaar bij tegenslag
Veel bedrijven waren winstgevend v??r corona en zijn dat nu opnieuw. Wel hebben de tussenliggende jaren hun ba-lans verzwakt. Een coronaschuld maakt kwetsbaar, bijvoorbeeld als bedrijven groeifinanciering nodig hebben.
Een zwakke balans beperkt niet alleen de ruimte voor groei, maar vergroot ook het risico bij tegenslag. Banken en in-
vesteerders zijn terughoudender, zeker als sprake is van betalingsachterstand.
Economisch risico
De blijvende coronaschuldenlast vormt niet alleen een risico voor indi-viduele bedrijven, ook voor de brede economie. Faillissementen zorgen voor verlies van werkgelegenheid, waardevernietiging en druk op toele-veringsketens. Volgens het CBS zijn vorig jaar 4.270 bedrijven failliet ver-klaard, ruim 30% meer dan in 2023. Dit is het hoogste aantal in acht jaar. 2025 laat vooralsnog een wisselend beeld zien. Vergeleken met een jaar eerder bleef in januari het aantal fail-lissementen gelijk. In februari was er een toename, terwijl in maart en april dalingen volgden, met 20 respectieve-lijk 9 procent.
Faillissementen voorkomen
Uit een analyse van Rabobank blijkt dat coronasteunmaatregelen tussen het tweede kwartaal van 2020 en dezelfde periode in 2024 waarschijnlijk min-stens 12.500 faillissementen hebben voorkomen. Door de betere uitgangs-positie van het bedrijfsleven komen daar ondanks het terugbetalen van de coronaschuld tot eind 2027 nog eens ruim 5.000 bedrijven bij.
De bank verwacht echter dat het terug-betalen van uitgestelde belastingen de komende jaren ook leidt tot 1.500 ex-tra faillissementen, vergeleken met een situatie zonder terug te betalen steun.
Creatieve destructie
De steunregeling zorgt er eveneens voor dat niet-levensvatbare bedrijven
kunnen blijven bestaan. Als zij kunst-matig overeind blijven door uitgestelde betalingen wordt wel de term zombie-bedrijven gebruikt. Rabobank wijst op een negatieve impact voor de bedrijfs-dynamiek. Die dynamiek is een be-langrijke voorwaarde voor een gezon-de economie, waarbij onrendabele niet-levensvatbare bedrijven uit de markt worden geduwd. Hierdoor ko-men schaarse productiefactoren als ar-beid en kapitaal vrij voor productieve-re ondernemingen. Dit proces wordt wel creatieve destructie genoemd. Op lange termijn zorgt het voor innovatie en een effici?ntere marktwerking.
Aantoonbaar levensvatbaar
In hoeverre zombiebedrijven de be-drijfsdynamiek inderdaad op grote schaal frustreren, zal de komende tijd duidelijk worden. Dit dreigende ge-vaar is in elk geval reden om zeer zorgvuldig om te gaan met kwijtschel-ding van coronaschulden. Tot nu toe bereikten bijna 9.000 ondernemers overeenstemming over zo'n kwijt-schelding. De Belastingdienst stelt hierbij strenge eisen. Zo moeten ande-re schuldeisers eveneens afzien van een deel van hun vordering. Verder wil de Belastingdienst ten minste het dub-bele percentage ontvangen van de concurrente crediteuren.
Ook aantoonbare levensvatbaarheid vormt een belangrijke voorwaarde bij kwijtschelding. Terecht. Want als zom-bies blijven bestaan, remmen ze groei en de noodzakelijke vernieuwing van het bedrijfsleven.
Creatieve destructie zorgt voor innovatie en een effici?nte marktwerking.
nummer 3 | Juli 2025 | Driesteden business
.jpg)
