Bouwen aan een toekomstbestendige arbeidsmarkt in Bouw & Techniek

Studenten krijgen een krachtige leeromgeving aangeboden: de theorie volgen ze bij Aventus, de praktijk in het opleidingsgebouw van Bouwmensen, en de rest van de week zijn ze aan het werk bij bedrijven. Bouwmensen Apeldoorn en Aventus trekken samen op in het initiatief Sterk Techniekonderwijs Apeldoorn (STO-A), waarin scholen en bedrijven uit de hele regio samenwerken om jongeren te enthousiasmeren voor een toekomst in de bouw.

Talent met passie gezocht
En dat is geen overbodige luxe met het oog op de demografische ontwikkelingen, stelt Martien van Reen, directeur van Bouwmensen Apeldoorn. “Er worden minder kinderen geboren en de instroom is beperkt vanwege de grote hoeveelheid keuzemogelijkheden. Daarnaast is nieuwe aanwas keihard nodig om de kwaliteit en kwantiteit in de bouw & techniek te waarborgen, nu veel oudere medewerkers met pensioen gaan.” Ook Vincent Seubring, manager bouwopleidingen bij Aventus, wijst op het bredere maatschappelijke belang: “Nederland heeft dringend meer woningen nodig en verduurzaming wordt steeds belangrijker. Voor het realiseren van de energietransitie zijn medewerkers nodig die niet alleen over vaardigheden beschikken, maar ook de passie en motivatie hebben om zich te blijven ontwikkelen.”

Om voldoende vakmensen op te leiden, ontwikkelen Bouwmensen Apeldoorn en Aventus diverse initiatieven. Bijvoorbeeld de instroomklas SamenSterk, een maatwerktraject voor mensen die zich willen omscholen naar de bouw. "Hier kunnen zij-instromers ontdekken of het bij hen past. Want terug naar de schoolbanken is behoorlijk spannend als je schooltijd 20 tot 25 jaar achter je ligt”, zegt Van Reen. “Daar zijn ook goede docenten voor nodig. En die levert Aventus.” Kandidaten kunnen elke week instromen. “Een heel laagdrempelige mogelijkheid om weer te proeven van onderwijs”, vult Seubring aan.

Breed netwerk ondersteunt zij-instromers
Zij-instromers vormen een bijzondere doelgroep. “Doorgaans zijn ze zich niet bewust van het ‘een leven lang leren’-concept. Wel beschikken ze over kennis en werkervaring, alleen gaan ze nu in een andere sector aan de slag. Bij het aanboren van dit nieuwe domein helpen we hen de meest passende route te ontdekken”, schetst Seubring. Om deze overstap zo soepel mogelijk te maken, participeren Bouwmensen Apeldoorn en Aventus in het Transitiehuis Gelderland, een breed netwerk van publieke en private partijen dat zich richt op maatwerktrajecten voor zij-instromers.

Naast Bouwmensen spelen ook het UWV, gemeenten, Gelders Vakmanschap, Wij Techniek, Bouwend Nederland en verschillende opleidingsbedrijven een belangrijke rol hierin. Denk aan de Schildersvakopleiding, Installatiewerk, NewTechPark, Techniekfabriek Zutphen en Techni Campus Deventer. “Een zij-instromer met affiniteit voor schilderwerk kan bijvoorbeeld via de Schildersvakopleiding aan de slag, terwijl iemand met interesse in installatietechniek wordt begeleid richting Installatiewerk”, licht Van Reen toe.

Actieve rol
Daarnaast is het UWV een belangrijke schakel in de begeleiding van werkzoekenden, en spelen gemeenten een actieve rol in het koppelen van kandidaten uit de bijstand aan het Transitiehuis. ROC’s zijn betrokken om via flexibele opleidingsroutes de juiste scholing te bieden. Het gedachtegoed van het Transitiehuis wordt nu doorontwikkeld in samenwerking met de MBO Raad en GOGO (Gelderse Opleidingsbedrijven Gebouwde Omgeving). “Samen ontwikkelen we een leergang en inmiddels loopt de pilot”, zegt Van Reen. Financiering is afkomstig van de Goldsmeding Foundation en het Technisch Bureau voor de Bouwnijverheid; het onderzoek Fast Switch 2.0, uitgevoerd door Bouwmensen Apeldoorn, biedt inzichten om de leergang zij-instroom vorm te geven (zie https://digitaalpubliceren.com/transitiehuisgelderland/19091/).

Belangrijk aandachtspunt is de acceptatie van zij-instromers binnen bedrijven. Uit onderzoek van Bouwmensen Apeldoorn blijkt dat bedrijven nog moeten wennen aan zij-instromers. “We slagen erin om mensen te vinden en te boeien. Maar de acceptatie op de werkvloer is soms nog een uitdaging. Daar moeten we met elkaar in groeien”, aldus Van Reen. “Het succes van een zij-instromer wordt grotendeels bepaald door de collega’s op de werkvloer en de directie.”

Duurzame plaatsing en samenwerking binnen techniekhubs
Om onderwijs en arbeidsmarkt zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, heeft Aventus het project ‘Be Boost’ opgezet en hiervoor een RIF (Regionaal Investeringsfonds mbo) toegewezen gekregen. Hierbij wordt samengewerkt met het Consortium Techniekhubs. Seubring: “We kunnen zij-instromers de juiste opleiding en begeleiding bieden, maar de cruciale vraag is: hoe investeren we samen met de bedrijven duurzaam in de langetermijnontwikkeling?”

Bij Be Boost hebben zich intussen 250 geïnteresseerde kandidaten gemeld, 190 zij-instromers hebben een levensbewuste intake doorlopen en nog eens 150 mensen namen deel aan een oriënterende kickstart. Van Reen: “Mijn ideaal is dat over tien jaar omscholen de nieuwe standaard is in het onderwijs en dat iedereen een leven lang kan leren. Dat lukt alleen als bedrijven en opleiders samen optrekken en ook op de werkvloer een cultuurverandering plaatsvindt.”